We hebben allemaal zo onze eigen normen en waarden. En doordat wij die hebben reageren we ook allemaal anders op situaties. Tijdens het avondeten wordt er in het ene gezin een smakelijk eten gewenst maar bij de ander niet of ze bidden voor het eten. Het kan allemaal en niks is fout, want het gaat vanuit je eigen normen en waarden.
Maar als je het over moraliteit zijn de denkbeelden over hoe je respectvol omgaat met anderen, ideeën over wat een leven zinvol waardig en vervult maakt, aanleren van gewoontehandelingen en het ontwikkelen van morele emoties. Dit krijg je mee vanuit je opvoeding en dus spelen je normen en waarden hier weer een enorme rol in.
In het
college kregen we het “prisoners dilemma” voorgelegd. Het “prisoners dilemma”
of in het Nederlands het gevangenendilemma is een term uit de speltheorie om de
voordelen van samenwerken of niet samenwerken aan te duiden. Het verhaal gaat
als volgt:
Er is een ernstig misdrijf gepleegd. Twee gewapende
mannen worden gepakt en het lijkt dat het de daders zijn, maar het bewijs
ontbreekt. Ze worden apart in de cel gezet en kunnen niet met elkaar
communiceren. De officier van justitie (openbaar aanklager) doet elke verdachte
het volgende voorstel:
1. Als jullie allebei blijven zwijgen, kan ik jullie niet
veel maken. Je krijgt dan alleen een lichte straf wegens wapenbezit zonder
vergunning.
2. Als er één bekent, is de zaak rond. Degene die bekent zal ik vrijspreken omdat hij zo goed heeft meegewerkt. Degene die niet bekend kan minstens tien jaar gevangenisstraf verwachten.
3. Als jullie allebei bekennen, krijgen jullie allebei vijf jaar.
2. Als er één bekent, is de zaak rond. Degene die bekent zal ik vrijspreken omdat hij zo goed heeft meegewerkt. Degene die niet bekend kan minstens tien jaar gevangenisstraf verwachten.
3. Als jullie allebei bekennen, krijgen jullie allebei vijf jaar.
De vraag is: wat kan een gevangene het beste doen
(optimale strategie)?
Het beste wat
ze dus kunnen doen is beide zwijgen, dan krijgen ze allebei een lichte straf en
meer niet. Ze moeten er dan wel op vertrouwen dat de ander dat ook doet, want
als jij alleen zwijgt, krijgt hij niks en zit jij tien jaar vast.
In het college hebben we het er uitgebreid over gehad, want hoe goed kan je iemand nou daadwerkelijk vertrouwen. Wanneer iemand zo’n keuze maakt, maakt hij deze voor zichzelf en gaat af op zijn eigen morele intuïtie. Als je het mij nu zou vragen zeg ik natuurlijk blijf ik stil en dat doet de ander vast ook. Alleen zeg ik dat nu, terwijl ik thuis op mijn laptop zit met een kopje thee.. en niet wanneer het ook echt daadwerkelijk er van af hangt of ik daadwerkelijk kans loop op een gevangenisstraf.
In het college hebben we het er uitgebreid over gehad, want hoe goed kan je iemand nou daadwerkelijk vertrouwen. Wanneer iemand zo’n keuze maakt, maakt hij deze voor zichzelf en gaat af op zijn eigen morele intuïtie. Als je het mij nu zou vragen zeg ik natuurlijk blijf ik stil en dat doet de ander vast ook. Alleen zeg ik dat nu, terwijl ik thuis op mijn laptop zit met een kopje thee.. en niet wanneer het ook echt daadwerkelijk er van af hangt of ik daadwerkelijk kans loop op een gevangenisstraf.
We hebben
allemaal ons eigen ideeën over wat goed is en wat slecht, deze ideeën
ontwikkelen we door de omgeving waarin we leven. Bij peuters en kleuters kan je
het begin van de ontwikkeling van moreel besef goed zien, ze gaan namelijk van
het egocentrisch denken naar het animistisch denken. Ze gaan ook meer dingen
stiekem doen, omdat ze weten dat iets eigenlijk niet mag. Pakken bijvoorbeeld
stiekem een snoepje uit de trommel. Vanuit het moreel besef, leer je ook dat
wat je doet gevolgen heeft en wat die gevolgen dan zijn.
Kortom morele
intuïtie is van essentieel belang om te functioneren in een maatschappij. Je moet
besef hebben van de gevolgen die je acties hebben en kunnen bedenken of die gevolgen
goed of fout zijn. Denk aan de gevangenen ze gaan alle mogelijke acties af in
hun hoofd. Ze moeten zich inleven in de ander en proberen in te schatten wat
hij zal doen, maar je wilt ook niet zelf er het slechtste uit komen.
Na het
college ben ik op internet verder gaan kijken naar wat daar nou allemaal te
vinden is over de morele intuïtie, daar wordt het ook vaak de term: onderbuik gevoel
gebruikt om het begrip uit te leggen. In één van de artikelen die ik tegen
staat het zo goed beschreven, dat ik mij daar volledig bij aansluit. Het staat
als volgt beschreven:
“Our moral judgments are
often based on intuition. Since our emotions drive our intuitions, our gut feel
that something is right or wrong”.
Van huis uit krijgen we allemaal normen en waarden mee. Maar de mensen waarmee je het meest omgaat hebben de meeste invloed in wat je doet. Doen je vrienden aan criminele activiteiten, heb je veel meer kans om het zelfde gedrag te vertonen dan wanneer je vrienden allemaal naar de kerk gaan op zondag. Ik vind dat je blog een duidelijk beeld geeft over wat we in de les hebben besproken en hoe je er zelf tegen aan kijkt. Het gaat om de keuzes die je maakt en of je voor jezelf durft te kiezen of dat je bezwijkt aan de sociale druk.
BeantwoordenVerwijderen