Morele intuïtie

We hebben allemaal zo onze eigen normen en waarden. En doordat wij die hebben reageren we ook allemaal anders op situaties. Tijdens het avondeten wordt er in het ene gezin een smakelijk eten gewenst maar bij de ander niet of ze bidden voor het eten. Het kan allemaal en niks is fout, want het gaat vanuit je eigen normen en waarden.
Maar als je het over moraliteit zijn de denkbeelden over hoe je respectvol omgaat met anderen, ideeën over wat een leven zinvol waardig en vervult maakt, aanleren van gewoontehandelingen en het ontwikkelen van morele emoties. Dit krijg je mee vanuit je opvoeding en dus spelen je normen en waarden hier weer een enorme rol in.

In het college kregen we het “prisoners dilemma” voorgelegd. Het “prisoners dilemma” of in het Nederlands het gevangenendilemma is een term uit de speltheorie om de voordelen van samenwerken of niet samenwerken aan te duiden. Het verhaal gaat als volgt:

Er is een ernstig misdrijf gepleegd. Twee gewapende mannen worden gepakt en het lijkt dat het de daders zijn, maar het bewijs ontbreekt. Ze worden apart in de cel gezet en kunnen niet met elkaar communiceren. De officier van justitie (openbaar aanklager) doet elke verdachte het volgende voorstel:

1. Als jullie allebei blijven zwijgen, kan ik jullie niet veel maken. Je krijgt dan alleen een lichte straf wegens wapenbezit zonder vergunning.
2. Als er één bekent, is de zaak rond. Degene die bekent zal ik vrijspreken omdat hij zo goed heeft meegewerkt. Degene die niet bekend kan minstens tien jaar gevangenisstraf verwachten.
3. Als jullie allebei bekennen, krijgen jullie allebei vijf jaar.

De vraag is: wat kan een gevangene het beste doen (optimale strategie)?

Het beste wat ze dus kunnen doen is beide zwijgen, dan krijgen ze allebei een lichte straf en meer niet. Ze moeten er dan wel op vertrouwen dat de ander dat ook doet, want als jij alleen zwijgt, krijgt hij niks en zit jij tien jaar vast.

In het college hebben we het er uitgebreid over gehad, want hoe goed kan je iemand nou daadwerkelijk vertrouwen. Wanneer iemand zo’n keuze maakt, maakt hij deze voor zichzelf en gaat af op zijn eigen morele intuïtie. Als je het mij nu zou vragen zeg ik natuurlijk blijf ik stil en dat doet de ander vast ook. Alleen zeg ik dat nu, terwijl ik thuis op mijn laptop zit met een kopje thee.. en niet wanneer het ook echt daadwerkelijk er van af hangt of ik daadwerkelijk kans loop op een gevangenisstraf.

We hebben allemaal ons eigen ideeën over wat goed is en wat slecht, deze ideeën ontwikkelen we door de omgeving waarin we leven. Bij peuters en kleuters kan je het begin van de ontwikkeling van moreel besef goed zien, ze gaan namelijk van het egocentrisch denken naar het animistisch denken. Ze gaan ook meer dingen stiekem doen, omdat ze weten dat iets eigenlijk niet mag. Pakken bijvoorbeeld stiekem een snoepje uit de trommel. Vanuit het moreel besef, leer je ook dat wat je doet gevolgen heeft en wat die gevolgen dan zijn.

Kortom morele intuïtie is van essentieel belang om te functioneren in een maatschappij. Je moet besef hebben van de gevolgen die je acties hebben en kunnen bedenken of die gevolgen goed of fout zijn. Denk aan de gevangenen ze gaan alle mogelijke acties af in hun hoofd. Ze moeten zich inleven in de ander en proberen in te schatten wat hij zal doen, maar je wilt ook niet zelf er het slechtste uit komen.

Na het college ben ik op internet verder gaan kijken naar wat daar nou allemaal te vinden is over de morele intuïtie, daar wordt het ook vaak de term: onderbuik gevoel gebruikt om het begrip uit te leggen. In één van de artikelen die ik tegen staat het zo goed beschreven, dat ik mij daar volledig bij aansluit. Het staat als volgt beschreven:

“Our moral judgments are often based on intuition. Since our emotions drive our intuitions, our gut feel that something is right or wrong”.

http://psychcentral.com/news/2012/09/24/moral-decisions-often-based-on-intuition-not-logic/45052.html